Website Search
Find information on spaces, staff, and services.
Find information on spaces, staff, and services.
Einu sinni bjó bóndi einn ungur austur undir Eyjafjöllum. Hann var ákafamaður og starfsmaður. Þar var sauðaganga góð, er hann var, og átti bóndi sauðfé mikið. Hann var þá nýkvæntur, er þessi saga gerðist. Kona hans var ung, en duglaus og dáðlaus. Nennti hún ekkert að gera, og skipti sér lítið af búinu. Þetta líkaði bónda mjög illa, en gat þó ei að gert. Um haustið fékk hann henni ull mikla, og bað hana nú að vinna hana til vaðmála; en konan tók ekki líflega undir það. Leið svo fram á veturinn, að konan tók ekki á ullinni, og ámálgaði þó bóndi það oft. Einu sinni kemur kerling ein heldur stórskorin til konunnar, p. 124 og bað hana að greiða eitthvað fyrir sér. „Geturðu unnið nokkuð fyrir mig í staðinn“? segir konan. „Til er það“, segir kerling, „eða hvað á ég að vinna“? „Ull til vaðmála“, segir konan. „Fáðu mér hana þá“, segir kerling. Konan tekur þá ákaflega mikinn ullarpoka, og fær henni. Kerling tekur við sekknum, og snarar á bak sér, og segir: „Ég skal koma með voðina á sumardaginn fyrsta“. „Hvað viltu hafa í kaup“? segir konan. „Það er ekki mikið“, segir kerling, „þú skalt segja mér nafn mitt í þriðju gátu, og erum við þá sáttar“. Konan játti því, og fer nú kerling burt. Líður nú veturinn, og spyr bóndi oft konuna, hvar ullin sé. Hún segir hann það engu skipta, og skuli hann fá hana á sumardaginn fyrsta. Bóndi lét sér fátt um finnast, og leið nú fram á útmánuði. Þá fer konan að hugsa um nafn kerlingar; en þá sér hún engin ráð til að komast að því. Varð hún nú áhyggjufull og hugsjúk af þessu. Bóndi sér það, að henni var brugðið, og bað hana að segja sér, hvað að henni gengi. Hún sagði honum þá alla sögu. Varð þá bóndi hræddur, og segir, að nú hafi hún illa gert; því þetta muni tröll vera, sem ætli að taka hana. p. 125 Einu sinni varð bónda gengið upp undir fjallið, og kom hann á grjóthól einn mikinn. Hann var að hugsa um raunir sínar, og vissi varla af sér. Þá heyrist honum högg í hólnum. Hann gengur á hljóðið, og kemur að smugu einni. Sér hann þá, hvar kona ein heldur stórvaxin situr að vef, og hefur hún vefinn milli fóta sér, og slær mjög vefinn. Hún kvað fyrir munni sér þetta: „Hæ, hæ, og hó, hó! húsfreyja veit ei, hvað ég heiti; hæ, hæ, og hó, hó! Gilitrutt heiti ég, hó, hó! Gilitrutt heiti ég, hæ, hæ, og hó, hó“! Þetta lét hún ganga, og sló mjög ákaflega vefinn. Bóndi varð nú glaður, og þóttist vita, að þetta mundi vera kerling sú, er hafði fundið konu hans um haustið. Hann fer síðan heim, og ritar hjá sér á miða nafnið „Gillitrutt“. Ekki lét hann konu sína heyra það, og kom nú hinn síðasti vetrardagur. Þá var húsfreyja mjög angurvær, og fór hún ekki í klæði sín um daginn. Bóndi kemur til hennar, og spyr, hvort hún viti nafn vinnukonu sinnar. Hún segir „nei“, og kveðst nú ætla að harma sig til dauða. Bóndi segir, að þess þurfi ekki, og fékk henni blað með nafninu á, og segir henni upp alla sögu. Hún tók við blaðinu, p. 126 og skalf af ótta; því hún var hrædd um, að nafnið kynni að vera rangt. Biður hún nú bónda að vera hjá sér, þegar kerling komi. Hann segir „nei, og varstu ein í ráðum, þegar þú fékkst henni ullina, svo best er, að þú gjaldir ein kaupið“. Fer hann burt síðan. Nú kemur sumardagurinn fyrsti, og lá konan ein í rúmi sínu, en enginn var annar í bænum. Heyrir hún þá dunur miklar og undirgang, og kemur þar kerling, og ei frýnileg. Hún snarar inn vaðmálsstranga miklum, og segir: „Hvað heiti ég nú? hvað heiti ég nú“? Konan var nær dauða en lífi af ótta, og segir: „Signy“? „Það heiti ég, það heiti ég, og gettu aftur, húsfreyja“! segir kerling. „Ása“ segir hún. Kerling segir: „Það heiti ég, það heiti ég, og gettu enn, húsfreyja“! „Heitirðu ekki Gilitrutt“? segir konan. Kerlingunni varð svo bilt við, að hún datt endilöng niður á gólfið, og varð þá skellur mikill. Rís hún síðan upp, og fór burtu, og sást ekki eftir það. Konan varð nú fegin, að hún slapp frá óvætti þessum, og varð nú öll önnur. gerðist hún iðjusöm og stjórnsöm, og vann æ ull sína síðan.